Vroeger dacht men dat insecten uit dauw of verrotting ontstonden. De Zeeuw Johannes Goedaert (1617-1668) was de eerste wetenschapper die de metamorfose van insecten heeft beschreven. Hij zag dat insecten uit eitjes kwamen en dat larven zich verpopten. Zo ontdekte hij de gedaanteverwisselingen van insecten. Hij maakte tekeningen van wat hij zag. In juli verschijnt 'Kleyne ende verachte Dierkens', een boek met zijn tekeningen. Voor dit boek zoeken we foto’s.

 

Foto’s gevraagd van larven, rupsen, maden, poppen en volwassen insecten.

Johannes Goedaert (1617 – 1668) kweekte tijdens het grootste deel van zijn leven larven, rupsen en maden op. Dat vond men maar vreemd in zijn tijd. Rupsen, spinnen en dat soort diertjes werden als ongedierte beschouwd waar men geen aandacht aan hoorde te besteden. Goedaert volhardde echter in zijn onderzoek en kweekte van meer dan honderd soorten duizenden larven op in glazen, flessen, potten, dozen en bakjes. Ruim dertig jaar lang beschreef, tekende en schilderde hij zo veel mogelijk van alles wat hij waarnam. Zo ontdekte hij de metamorfose van insecten.

Wetenschapper en kunstschilder

In Middelburg, de stad waar Goedaert woonde en werkte, kregen steeds meer mensen waardering voor zijn werk. Zij drongen er bij hem op aan een boek met zijn waarnemingen en ontdekkingen te maken. Na 25 jaar onderzoek deed hij dat tenslotte. Hij beschreef zijn waarnemingen en maakte etsen van zijn tekeningen. Deze combinatie van afbeeldingen en tekst maakten de groeifases van de insecten inzichtelijk voor de lezer. Zijn vriend en stadgenoot, de drukker Jaques Fierens, publiceerde zijn werk in het Nederlands, Latijn en Frans. Tussen 1660 en 1669 verschenen drie delen van Goedaerts Metamorphosis Naturalis. Voor wie dat wilde en kon betalen kleurde Goedaert de etsen in zijn boekjes persoonlijk in (Goedaert was ook kunstschilder). Het in 1660 verschenen eerste deel was het eerste boek in de geschiedenis dat bij de uitgever in kleur verkrijgbaar was. Zijn werk werd een bestseller.

Meer kennis over insecten

Johannes Goedaert is de grondlegger van de studie van insecten, de entomologie. Door zijn werk groeide de belangstelling voor insecten in de zeventiende eeuw enorm. Onder anderen Maria Sibylla Merian, Johannes Swammerdam en Stephan Blankaart werden door Goedaert geïnspireerd eveneens over insecten te publiceren. Onmiskenbaar zette Goedaert de studie van insecten op de kaart.

Goedaert verdient meer bekendheid

Tegenwoordig zijn er nog maar weinig mensen die Goedaert kennen. Dat is jammer want Goedaert verdient net als Linneaus een grote bekendheid. In 2017 is het 400 jaar geleden dat Goedaert werd geboren. Dat is het moment om Goedaert meer bekendheid te geven. In zijn geboortestad Middelburg wordt in het Zeeuws Museum op 19 november 2016 een tentoonstelling geopend die aan Goedaert is gewijd. Bovendien verschijnt dan voor het eerst een boek over Goedaert en zijn werk en wordt er zelfs al aan een tweede Goedaert-boek gewerkt: Johannes Goedaert, Kleyne ende verachte Dierkens.

Help ons met foto’s van larven, rupsen, maden, poppen en volwassen insecten.

In dit tweede boek worden alle afbeeldingen opgenomen die Goedaert van insecten en andere kleine diertjes gemaakt heeft: zowel alle afbeeldingen uit zijn driedelige serie Metamorphosis Naturalis, als de diertjes op de schilderijen die van zijn hand bekend zijn. Ongeveer 50 door Goedaert behandelde soorten krijgen in Johannes Goedaert, Kleyne ende verachte Dierkens extra aandacht. Daarbij is het de bedoeling dat naast de door Goedaert persoonlijk gekleurde afbeeldingen ook foto’s afgedrukt worden van larven, rupsen, maden, poppen en volwassen insecten. Zo kan zijn werk uit de zeventiende eeuw vergeleken worden met foto’s die met de modernste technieken gemaakt zijn. We vragen je foto’s in te sturen voor het boek Johannes Goedaert, Kleyne ende verachte Dierkens, dat in 2017, het 400ste geboortejaar van Goedaert zal verschijnen. Uiteraard wordt je naam duidelijk in het boek vermeld. Er is een lijst samengesteld waarop de Nederlandse en Latijnse namen staan vermeld van de soorten die we zoeken.

De lijst met de soorten waarvan foto’s gezocht worden kun je opvragen bij Johan Haringsma: grimasxx@gmail.com

Foto’s graag s.v.p. NIET naar het Centrum voor natuurfotografie sturen, maar naar bovenstaand email adres van Johan Haringsma!