Heb je in de gaten dat dit dier jou bijna recht aankijkt? Let maar eens op dat flubbertje dat onderaan uit de opening van de schelp steekt. Is dat niet een klein rond oogje op een steeltje dat om een hoekje naar je zit te loeren? Oplettend, wakker, alert.

 We staan oog in oog met een vechtslak. Dat is geen alledaagse gebeurtenis, een subtropische storm heeft hem uit de zandige zeebodem losgewoeld en samen met honderden soortgenoten het strand van Zuid-Florida opgeslingerd. Daar zagen we ze liggen op de natte vlakte. Als drolletjes van zand die af en toe leken te bewegen. Toegegeven, ik moest toch even goed kijken voordat ik me realiseerde wat het was: de Florida vechtslak (Strombus alatus). Als kind had ik die in mijn schelpenverzameling de nog altijd in een sierlijk vitrinekastje prijkt op een fraaie plek in ons huis. En nu ontmoet ik de bewoner van deze schelp dan eindelijk eens in levenden lijve. Wat een treffer!

 De Amerikanen verbaasden zich ook over de aangespoelde schelpdieren. 'What are these? We walk this beach every winter, but never seen 'em before.' Terwijl CNN-news meldt dat het vliegverkleer in New York plat ligt wegens heftige sneeuwstormen, lopen wij het strand op om die merkwaardige en fraaie levende schelpen eens van dichterbij te bekijken. De tassen gaan open en de camera's komen tevoorschijn.

 Er valt best wat te weten over deze beestjes. Schelpen zijn slakken (mollusken) en die steken veel intelligenter in elkaar dan de meeste mensen denken. Om nog even bij die ogen te blijven. Heb je gezien dat daar een lichtblauwe ring in zit? Je schijnt verschillende soorten vechtslakken van elkaar te kunnen onderscheiden aan die kleuren. Zijn blik verraadt een zekere intelligentie. Wat niet zo vreemd is, als je beseft dat ook bewezen slimme dieren zoals inktvissen tot de slakken behoren. Slakken beschermen zichzelf goed door middel van hun stevige huis dat als een onverwoestbaar dikke huid van kalk dat hun kwetsbare, weke lichaam omhult. Daarom kunnen ze zonder geraamte het leven door.

Al blijft de monding van de schelp een zwakke plek. Maar ook daar weet de natuur raad mee. Zeeslakken kunnen die monding namelijk afsluiten met een speciaal voordeurtje; het zogeheten operculum. Dat lijkt een soort harde nagel die uit het uiteinde van het weke slakkenlichaam groeit en qua vorm precies de opening afsluit wanneer het dier zich dieper terugtrekt in zijn schelp. Aangezien de vele soorten schelpen onderling zeer sterk van vorm verschillen, bestaat er ook een rijke variatie in voordeuren. Uiteenlopend van lang en smal tot rond. Denk maar aan de welbekende alikruik of kreukels. Aan de kust - en dan vooral in Zeeland - vormen die een delicatesse. Na het koken steek je een speld in de monding van de schelp om de dode slak er vervolgens handig uit te draaien. Dat plaatje kom je dan vanzelf tegen. Het ziet eruit als een bruin hard stukje confetti.

Overigens praten we dan alleen over zeeslakken, want de huisjesslakken die je op het land vindt, bezitten deze plaatjes niet. Zij beschermen zich (tegen vijanden of tegen uitdroging) door zich vast te hechten aan de ondergrond. Maar op de zandige zeebodem gaat dat een beetje moeilijk, vandaar.

Maar het leukste komt nu: op deze foto zien we de Florida-vechtslak (Strombus alatus) en die gebruikt zijn afsluitplaatje voor nog een ander doel. Ligt de schelp op zijn rug, dan steekt hij zijn lichaam zo ver naar buiten dat hij zijn afsluitplaatje als een klauw in het zand kan haken en zich zo, floep, op zijn buik kan draaien. Veilig met de opening naar beneden. Vanwege deze klauwen waren deze slakken vroeger populair om slakkengevechten mee te houden die naar verluid dagen konden duren.

Dit exemplaar heb ik gefotografeerd met behulp van een grijsfilter en een statief. Dat zorgt voor een lange sluitertijd, die de beweging van het water goed zichtbaar maakt. Best nog haastwerk, want de fraaie schuimbelletjes blijven na elke golf maar een paar seconden hangen. Maar het is wel een goede manier om niet alleen de slak te laten zien, maar vooral ook de dynamiek en kracht van de branding. Na een uurtje had de vloed hem dik overspoeld en waren de slakken na hun hulpeloze verblijf op het droge, weer veilig in zee.

 
Nikon D800, 105mm + Polarisatiefilter + ND8-filter, 1/13s, f18, spotmeting, statief. Foto: Bart Siebelink

Bart Siebelink